Nâng cao ý thức lái xe nhờ phí bảo hiểm

Trên thế giới nhiều nước đang áp dụng cách tính phí bảo hiểm ô tô dựa vào hành vi lái xe của tài xế. Theo đó, nếu lái xe là người lái cẩn thận và an toàn thì mức phí bảo hiểm ô tô theo đó sẽ được tính toán để giảm phí tương ứng. Điều này có thể phần nào hạn chế tai nạn giao thông do việc lái xe ẩu gây ra.

Nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam cũng nên áp dụng mô hình dùng bảo hiểm như một công cụ kinh tế, giúp tác động và điều chỉnh hành vi của lái xe, qua đó góp phần làm giảm TNGT.

Đóng phí thấp nếu lái xe an toàn

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Trần Hữu Minh, Phó chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, việc dùng công cụ kinh tế thông qua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự với chủ phương tiện xe cơ giới để tác động vào hành vi của lái xe đã được áp dụng thành công ở nhiều nước trên thế giới. Những lái xe vi phạm trật tự ATGT hoặc gây tai nạn sẽ phải đóng phí bảo hiểm cao hơn. Ngược lại, những lái xe an toàn, chấp hành đúng các quy định pháp luật sẽ có mức đóng rất thấp. “Các nghiên cứu và kinh nghiệm thực tế cho thấy, công cụ kinh tế có tác động rất lớn tới hành vi và trong nhiều trường hợp thậm chí hiệu quả hơn phương pháp hành chính mệnh lệnh”, ông Minh nói.

Cũng theo ông Minh, mức đóng bảo hiểm sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Trình độ tay nghề, kỹ năng, thâm niên an toàn của người lái xe, phương tiện mà họ sử dụng, các thuộc tính chuyến đi… Để xác định được mức độ rủi ro hay an toàn của lái xe, phải qua thống kê, phân tích và sử dụng các mô hình tính toán có đầy đủ căn cứ khoa học. Những ai đã lái xe trong vòng 10 năm, 20 năm mà không có TNGT, mức đóng bảo hiểm rất thấp. Còn những lái xe có rủi ro cao, chẳng hạn những người là nam giới, tuổi từ 18 – 25, vừa mới nhận bằng, qua thống kê là những người hay gặp TNGT thì mức bảo hiểm phải đóng sẽ cao hơn. Lái xe vi phạm hoặc tai nạn phải đóng mức bảo hiểm cao, nhưng những năm sau đó lái xe an toàn thì mức bảo hiểm cũng sẽ giảm dần.

“Cách tiếp cận trên phù hợp với bản chất của bảo hiểm là dùng số đông để bù cho số ít trường hợp gặp tai nạn, lái xe nào có rủi ro cao, gây tai nạn nhiều, phải đóng bảo hiểm cao và ngược lại. Điều này giúp thị trường bảo hiểm trách nhiệm dân sự xe cơ giới vận hành một cách công bằng và hiệu quả hơn, dùng mức phí bảo hiểm như một công cụ kinh tế để tác động đến hành vi tham gia giao thông, khuyến khích người dân lái xe an toàn hơn. Đây là động lực về kinh tế có hiệu ứng xã hội rất tốt. Rõ ràng khi lái xe an toàn, tai nạn giảm, lợi ích với cộng đồng là rất lớn và những người lái xe an toàn như vậy xứng đáng được hưởng mức bảo hiểm thấp hơn những người khác”, ông Minh nói.

Cùng quan điểm này, ông Phùng Đắc Lộc, nguyên Tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm VN phân tích, quy định mức phí bảo hiểm bắt buộc của Bộ Tài chính đang áp dụng đồng hạng khi mà chúng ta chưa có quy định mức bảo hiểm phải tính theo mức độ rủi ro của phương tiện và người lái. Trong khi đó, nhiều nước tiên tiến trên thế giới đều áp dụng hình thức lái xe an toàn nên được giảm phí đóng bảo hiểm. Phí đóng bảo hiểm sẽ được chia làm 3 mức: Khi người lái xe bắt đầu tham gia đóng bảo hiểm thì hệ số phí bảo hiểm phải đóng là 1, lái xe càng an toàn sẽ được giảm xuống đến hệ số 0,6 hoặc lái xe mất an toàn hay để xảy ra tai nạn sẽ cộng lên 1,1 cho đến mức cao nhất là hệ số 1,7 tùy theo mức độ mất an toàn của lái xe. Nếu 2 hay 3 năm liên tục lái xe không bị TNGT sẽ được hạ một bậc phí bảo hiểm. Các năm tiếp theo lái xe an toàn sẽ được giảm tiếp. Khi lái xe bị hệ số phí bảo hiểm lên đến 1,7 sẽ phải phấn đấu giảm xuống, qua đó sẽ góp phần kéo giảm TNGT.

Ở góc độ người phải đóng bảo hiểm, ông Phan Đình Cương, Giám đốc điều hành Công ty CP xe khách Bắc Sơn (Sơn La) cho rằng, nếu việc này được thực hiện sẽ đảm bảo tính bình đẳng, quyền lợi cho cả lái xe và chủ xe, không thể đánh đồng người gây ra tai nạn nhiều với người lái xe an toàn, người được bồi thường bảo hiểm nhiều với người bồi thường ít. “Khi doanh nghiệp phải đóng phí bảo hiểm cao, chúng tôi sẽ điều chỉnh lái xe gắn với chế độ thưởng phạt. Từ đó, lái xe sẽ có ý thức hơn khi tham gia giao thông”, ông Cương nói.